Thomas Schok – Rivera Gálvez
Directie adviseur oncologie
onco voetzorg | onco handzorg | wondzorg | nagelzorg | huidzorg | oncozorg
Subtotaal: € 0,00
Goede communicatie in de zorg is cruciaal, maar vaak problematisch. Mischa Nagel deelt observaties uit ziekenhuizen en nascholingen waar ondoordachte woordkeuzes patiënten onnodig angst, stress of pijn bezorgen. Voorbeelden variëren van een confronterende kankerdiagnose tot vaag taalgebruik bij pijnbestrijding. Ook in voetzorg kan verkeerde communicatie leiden tot weerstand, zoals bij een Parkinsonpatiënt die dementie ontwikkelt. Zorgverleners moeten bewust omgaan met taal en empathisch communiceren om emotionele crises te voorkomen. Training hierin is essentieel. De Diabetes Vereniging Nederland biedt een nuttige gids over taalgebruik in de zorg: [Language Matters](https://www.dvn.nl/wp-content/uploads/2024/10/Language-Matters-Nederlands.pdf).
De komende editie van *Voetzorg+* (4 maart) richt zich op complexe voetcasuïstiek. Drie uitgelichte gevallen zijn: een taalbarrière in de voetzorg, waarbij communicatie via vertaalapps verloopt; Acral Peeling Skin Syndrome, een zeldzame huidaandoening met pijnlijke blaren; en een 90-jarige patiënt met callus, clavi en een wond op de teen, waarbij zorg wordt afgestemd op leeftijd en genezing. De casuïstiek biedt inzicht in gespecialiseerde voetzorg en aanpakken bij uitdagende situaties. Professionals kunnen zelf casussen insturen via de redactie. Meer informatie en abonnementen zijn beschikbaar op *Voetzorg+*.
Cognitieve reserve is het vermogen van de hersenen om schade te compenseren en functioneel te blijven, ontwikkeld door levenslang leren en nieuwsgierigheid. Onderzoek toont aan dat een sterke cognitieve reserve dementie en andere hersenaandoeningen kan vertragen. In Nederland en België zijn uitgebreide zorgprogramma’s en sociale voorzieningen beschikbaar om hersengezondheid te ondersteunen. Een effectieve aanpak omvat zes pijlers: plantaardig eten, regelmatig bewegen, voldoende slaap, stressbeheersing, sociale interactie en mentale stimulatie. Deze factoren werken alleen in samenhang en dragen gezamenlijk bij aan het behoud van cognitieve functies en veerkracht tegen neurologische aandoeningen.
De integrative oncology afdeling van een van de beste kankerklinieken in de wereld kent 6 pijlers voor ondersteunende zorg bij kankerpatiënten. Bewegen is er daar een van. Het is een belangrijke component van het herstelproces in van de oncologische patiënt. Maar dat geldt niet alleen voor kankerpatiënten. Het Amphia ziekenhuis neemt een belangrijk initiatief voor excellente zorg voor patiënten.
CBD-olie wordt steeds vaker onderzocht als een mogelijke behandeling voor chronische pijn. Hoewel het geen psychoactieve effecten heeft zoals THC, beïnvloedt CBD het endocannabinoïdesysteem, wat pijn en ontstekingen kan verminderen. Wetenschappelijke studies tonen een pijnreductie van 30-50%, vooral bij neuropathische pijn en artritis. In Nederland is CBD legaal als voedingssupplement, maar kwaliteitscontrole blijft een aandachtspunt. Medische instanties blijven voorzichtig, en bewijs voor brede toepassingen is nog beperkt. Lopende klinische studies in Nederland en België moeten meer duidelijkheid geven over de effectiviteit en veiligheid van CBD-olie als pijnbestrijding.
Het wetsvoorstel beoogt een wijziging van artikel 56bis van het btw-wetboek, waarbij het omzetplafond voor btw-vrijstelling voor kleine ondernemingen wordt verhoogd van 25.000 naar 35.000 euro, aangepast aan de inflatie. Hierdoor kunnen meer kleine bedrijven profiteren van administratieve vereenvoudiging en belastingvrijstelling. Momenteel geldt een Europees maximum van 85.000 euro. De voorgestelde wijziging sluit aan bij de Europese richtlijn en zal ingaan op 1 januari 2025. Bepaalde sectoren, zoals horeca en bouw, blijven uitgesloten van de regeling. Het voorstel is ingediend door Kamerleden van Vlaams Belang, waaronder Lode Vereeck en Wouter Vermeersch.
Kanker treft steeds vaker jonge mensen, vooral vrouwen, met een significante stijging in diagnoses zoals borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Deze trend heeft belangrijke implicaties voor oncologisch voetzorgverleners, die zich moeten aanpassen aan de veranderende behoeften van jongere, actievere patiënten. Chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie blijft een veelvoorkomend probleem, wat preventieve zorg en vroege interventie essentieel maakt. Leefstijlfactoren zoals roken, overgewicht en onregelmatige slaappatronen spelen een rol in de ontwikkeling van kanker. Zorgverleners moeten flexibeler en meer digitaal georiënteerd zijn om aan de behoeften van deze nieuwe generatie patiënten te voldoen.
Onychomycose is een veelvoorkomende nagelaandoening waarbij huisartsen vaak de diagnose klinisch stellen. Uit onderzoek blijkt dat de positief voorspellende waarde van deze diagnoses 74,5% is, terwijl 25,5% vals-positief blijkt. Cijfers van een Nijmeegs laboratorium tonen zelfs een hoger percentage vals-positieven. Dit benadrukt het belang van aanvullend onderzoek, zoals PCR-diagnostiek, om verkeerde diagnoses en overmatig gebruik van anti-mycotica te voorkomen. Aanvullend onderzoek wordt aanbevolen bij twijfel of als de behandeling niet effectief is, om de diagnostische accuraatheid te verbeteren en onnodige behandelingen te voorkomen.
Voetzorgverlening wordt vaak ondergewaardeerd terwijl gezonde, goed functionerende voeten essentieel zijn
Goed functionerende voeten essentieel zijn voor onze mobiliteit
Altijd wetenschappelijk geborgd!
Digitale + interactieve avondscholing door Mischa Nagel
Donderdag 19 juni van 19 tot 22 uur.Digitale + interactieve avondscholing door Mischa Nagel
Dinsdag 7 oktober van 19 tot 22 uur.Directie adviseur oncologie
Stuurgroep lid wetenschappelijk project naar de oudere voet.
Gerben Jansen is docent en spreker bij de opleidingen over dementie.
gastdocent
gastdocent
gastdocent
Docent Medische Basiskennis & Voeten, houding en beweging
Anesthesioloog/ Pijnspecialist
Docent psychologie bij de opleidingen ONCO-Zorg en Diabetes & Voeten.
Docent E-Scholing ‘Voeten & Overgewicht’
de oorspronkelijke opleiding OVV, MPO en OHV.
Onze ONCO-Zorgverleners zijn opgenomen in de ‘digitale verwijsgids kanker’ van IKNL en kunt u ook terugvinden op onze eigen patiëntenplatforms ONCO-Foot en ONCO-Hand.
Bent u kankerpatiënt? Dan kan uw behandelend arts of verpleegkundige u verwijzen naar een OVV voor een voetbehandeling. Zonder uw toestemming mag een OVV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de arts of verpleegkundige aan u meegegeven. Een OVV zet voetzorgtrajecten bij kankerpatiënten alleen in met toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige.
Toestemming van de patient
De oncologisch voetzorgverlener OVV behandelt oncologische cliënten die actief worden behandeld voor kanker uitsluitend na overleg en expliciete toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige. Deze toestemming wordt bij voorkeur schriftelijk vastgelegd. Wordt er telefonisch toestemming verkregen, dan dienen naam en functie van de toestemmingsverlener te worden vastgelegd, en te worden voorzien van datum en tijd.
Voor communicatie met aanpalende zorg is schriftelijke toestemming nodig van de cliënt.
Een OVV heeft een aanvullende opleiding gevolgd van zes theoriedagen en 2 praktijkdagen. De praktijk bestaat uit stages op een oncologieafdeling van een ziekenhuis. Daarna volgt een mondeling en schriftelijk examen.
Bijscholing
Een OVV is een ervaren en gediplomeerde voetzorgprofessional met minimaal drie jaar praktijkervaring. Zoals afgesproken met het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) volgt iedere OVV jaarlijks een verplichte nascholing. OVV’ers die niet aan hun jaarlijkse verplichtingen voldoen mogen zichzelf geen OVV meer noemen, de afkorting OVV is een vastgelegd merk en staat onder strikt toezicht.
Competenties
De belangrijkste competenties van een OVV’er zijn vastgelegd in een profiel (hier na te lezen).
Oncologisch voetzorgverleners beschikken over een deugdelijk praktijkplan waarmee de veiligheid van de patient en de zorgverlener gewaarborgd wordt.
Hierin zijn zaken opgenomen als het te voeren hygiënebeleid en te nemen infectiepreventie-maatregelen, maar ook aanwijzingen ten aanzien van het voeren van adequate cliëntenadministratie en bescherming van persoonsgegevens.
Ziekte
Indien de oncologisch voetzorgverlener OVV lijdt aan een besmettelijke ziekte, of op basis van de aanwezigheid van symptomen, zoals bijvoorbeeld koorts, het vermoeden kan hebben daaraan te lijden, zal deze géén voetzorgbehandeling uitvoeren bij oncologische cliënten, en zal nabijheid met deze cliënten worden vermeden totdat de ziekte voorbij is, dan wel geen besmettingsrisico meer oplevert voor de cliënt. Dit gaat zover als het afzeggen van behandelafspraken met oncologische cliënten.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
Ook kan de lichamelijke weerstand in een bepaalde periode van de behandeling laag zijn. Voor de voetzorgverlener is het van belang te weten wanneer zo’n periode zich voordoet, omdat bepaalde handelingen dan niet verricht mogen worden.
Het doel van oncologische voetzorg is de voeten van kankerpatiënten in een zo optimaal mogelijke conditie te brengen en te houden. Zo wordt de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van voetzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
Een OVV-behandeling kan bestaan uit: het verwijderen van pathologisch eelt, het dunner frezen van verdikte nagels, het reguleren van ingegroeide nagels en het repareren van gespleten nagels. Een ontspannende voet- en onderbeenmassage is ook mogelijk. Er wordt een speciale massagetechniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een OVV weet wanneer deze massage wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling, is elke vorm van massage contra-geïndiceerd.
Hand-voetsyndroom
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is het handvoetsyndroom. Mogelijke klachten zijn: blaren, infecties, jeuk, pijn of gevoeligheid, roodheid, een schilferende of vervellende huid of zwelling aan beide voeten tegelijkertijd. Als een OVV deze klachten signaleert, zal deze de behandelend specialist hiervan op de hoogte brengen.
Melden van behandeling
Bent u kankerpatiënt?
Dan is het van belang dat u een OVV laat weten of u onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste chemokuur of bestraling heeft plaatsgevonden en wie uw oncologisch behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een voetzorgtraject ondergaan. Een OVV kan overleg plegen met uw medisch specialist.
Naast een oncoloog bestaat het behandelteam meestal uit verpleegkundig specialisten, oncologie-verpleegkundigen en psychosociaal zorgverleners.
Goede communicatie is van groot belang, zowel met de patiënt als binnen het team en met ondersteunende zorgverleners. Voor het behandelteam is het belangrijk te weten dat zij kankerpatiënten met voetproblemen veilig kunnen verwijzen naar een OVV.
Doorverwijzing
Iemand bij wie kanker is geconstateerd, heeft vaak slecht nieuws te verwerken gekregen. Een OVV kan op een professionele manier omgaan met de emoties die hieruit voortkomen en u doorverwijzen naar een oncopsycholoog.
Verzekering
Vergoeding voor een aangeboden zorgtraject is in Nederland niet in de basisverzekering opgenomen. In sommige gevallen maken verzekeringsmaatschappijen gebruik van een coulanceregeling. De behandelend oncoloog dient dit schriftelijk aan te vragen en aan te geven dat extra voetzorg benodigd is.
Voordat een kankerpatiënt behandeld wordt, kan een OVV de voeten preventief screenen. Bij dit onderzoek worden de voeten gecontroleerd op aanwezigheid van huid- en voetproblemen, zoals mogelijke wondjes, schimmelinfecties of nagelaandoeningen. Eventuele waarnemingen kunnen belangrijk zijn voor de behandeling.
De huid en de nagels hebben een belangrijke signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar het oncologisch behandelteam. Een OVV kan hierin een belangrijke rol vervullen.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
In 2012 heeft de Nederlandse “medische voet” -academie een educatief programma voor medisch voetzorgverleners opgezet. Het hoofddoel van het programma was om het bewustzijn van potentiële complicaties en screening te vergroten, patiënten de juiste begeleiding te geven en de voeten van kankerpatiënten in optimale conditie te brengen en te houden tijdens en na de behandeling. Deze inspanning is ook gericht op het stimuleren van de communicatie tussen de medisch voetzorgverleners en oncologieprofessionals.
Inmiddels (2018) zijn er in Nederland en Belgie een 300-tal Oncologisch Voetzorgverleners OVV opgeleid. Zij volgen elk jaar een verplichte nascholing en zijn zo op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van nieuwe anti-kankermedicatie en eventueel optredende voetproblemen.
OVV’ers zijn opgeleid door medisch specialisten, communicatiedeskundigen, een onco-psycholoog, een oncologie-verpleegkundige en ervaren OVV’ers.
Deze groep OVV’ers heeft samen met specialisten richtlijnen opgezet voor veilige voetverzorging bij kankerpatiënten. Dit zijn geen officiële richtlijnen, maar die zullen op basis hiervan worden geofficialiseerd.
Bent u kankerpatiënt? Dan kan uw behandelend arts of verpleegkundige u verwijzen naar een OHV voor een voetbehandeling. Zonder uw toestemming mag een OHV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de arts of verpleegkundige aan u meegegeven. Een OHV zet handzorgtrajecten bij kankerpatiënten alleen in met toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige.
Toestemming van de patient
De oncologisch handzorgverlener OHV behandelt oncologische cliënten die actief worden behandeld voor kanker uitsluitend na overleg en expliciete toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige. Deze toestemming wordt bij voorkeur schriftelijk vastgelegd. Wordt er telefonisch toestemming verkregen, dan dienen naam en functie van de toestemmingsverlener te worden vastgelegd, en te worden voorzien van datum en tijd.
Voor communicatie met aanpalende zorg is schriftelijke toestemming nodig van de cliënt.
Een OHV heeft een aanvullende opleiding gevolgd van acht theoriedagen en 3 praktijkdagen. De praktijk bestaat uit stages op een oncologieafdeling van een ziekenhuis. Daarna volgt een mondeling en schriftelijk examen.
Bijscholing
Een OHV is een ervaren en gediplomeerde handzorgprofessional met minimaal drie jaar praktijkervaring. Zoals afgesproken met het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) volgt iedere OHV jaarlijks een verplichte nascholing. OHV’ers die niet aan hun jaarlijkse verplichtingen voldoen mogen zichzelf geen OHV meer noemen, de afkorting OHV is een vastgelegd merk en staat onder strikt toezicht.
Competenties
De belangrijkste competenties van een OHV’er zijn vastgelegd in een profiel (hier na te lezen).
Oncologisch handzorgverleners beschikken over een deugdelijk praktijkplan waarmee de veiligheid van de patient en de zorgverlener gewaarborgd wordt.
Hierin zijn zaken opgenomen als het te voeren hygiënebeleid en te nemen infectiepreventie-maatregelen, maar ook aanwijzingen ten aanzien van het voeren van adequate cliëntenadministratie en bescherming van persoonsgegevens.
Ziekte
Indien de oncologisch handzorgverlener OHV lijdt aan een besmettelijke ziekte, of op basis van de aanwezigheid van symptomen, zoals bijvoorbeeld koorts, het vermoeden kan hebben daaraan te lijden, zal deze géén handzorgbehandeling uitvoeren bij oncologische cliënten, en zal nabijheid met deze cliënten worden vermeden totdat de ziekte voorbij is, dan wel geen besmettingsrisico meer oplevert voor de cliënt. Dit gaat zover als het afzeggen van behandelafspraken met oncologische cliënten.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen en voeten. Voor gespecialiseerde voetzorg kijk op www.oncofoot.com.
Ook kan de lichamelijke weerstand in een bepaalde periode van de behandeling laag zijn. Voor de handzorgverlener is het van belang te weten wanneer zo’n periode zich voordoet, omdat bepaalde handelingen dan niet verricht mogen worden.
Het doel van oncologische handzorg is de handen van kankerpatiënten in een zo optimaal mogelijke conditie te brengen en te houden. Zo wordt de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van handzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen.
Een OHV-behandeling kan bestaan uit: het verzorgen van ontstoken weefsel rondom de nagel, het dunner vijlen van verdikte nagels en het repareren van gespleten nagels. Een ontspannende hand- en onderarmmassage is ook mogelijk. Er wordt een speciale massagetechniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een OHV weet wanneer deze massage wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling, is elke vorm van massage contra-geïndiceerd.
Hand-voetsyndroom
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is het handvoetsyndroom. Mogelijke klachten zijn: blaren, infecties, jeuk, pijn of gevoeligheid, roodheid, een schilferende of vervellende huid of zwelling aan beide handen tegelijkertijd. Als een OHV deze klachten signaleert, zal deze de behandelend specialist hiervan op de hoogte brengen.
Melden van behandeling, Bent u kankerpatiënt?
Dan is het van belang dat u een OHV laat weten of u onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste chemokuur of bestraling heeft plaatsgevonden en wie uw oncologisch behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een handzorgtraject ondergaan. Een OHV treedt altijd in overleg plegen met uw medisch specialist.
Naast een oncoloog bestaat het behandelteam meestal uit verpleegkundig specialisten, oncologie-verpleegkundigen en psychosociaal zorgverleners.
Goede communicatie is van groot belang, zowel met de patiënt als binnen het team en met ondersteunende zorgverleners. Voor het behandelteam is het belangrijk te weten dat zij kankerpatiënten met handproblemen veilig kunnen verwijzen naar een OHV.
Doorverwijzing
Iemand bij wie kanker is geconstateerd, heeft vaak slecht nieuws te verwerken gekregen. Een OHV kan op een professionele manier omgaan met de emoties die hieruit voortkomen en u doorverwijzen naar een oncopsycholoog.
Verzekering
Vergoeding voor een aangeboden zorgtraject is in Nederland niet in de basisverzekering opgenomen. In sommige gevallen maken verzekeringsmaatschappijen gebruik van een coulanceregeling. De behandelend oncoloog dient dit schriftelijk aan te vragen en aan te geven dat extra handzorg benodigd is.
Voordat een kankerpatiënt behandeld wordt, kan een OHV de handen preventief screenen. Bij dit onderzoek worden de handen gecontroleerd op aanwezigheid van huid- en handproblemen, zoals mogelijke wondjes, schimmelinfecties of nagelaandoeningen. Eventuele waarnemingen kunnen belangrijk zijn voor de behandeling.
De huid en de nagels hebben een belangrijke signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar het oncologisch behandelteam. Een OHV kan hierin een belangrijke rol vervullen.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen.
In 2012 heeft de Nederlandse “medische voet” -academie een educatief programma voor medisch voetzorgverleners opgezet. Het hoofddoel van het programma was om het bewustzijn van potentiële complicaties en screening te vergroten, patiënten de juiste begeleiding te geven en de voeten van kankerpatiënten in optimale conditie te brengen en te houden tijdens en na de behandeling. Deze inspanning is ook gericht op het stimuleren van de communicatie tussen de medisch voetzorgverleners en oncologieprofessionals.
In november 2019 is de het educatief programma uitgebreid met een module oncologisch handzorgverlener OHV.