Karlijn Willems-Klaassen
gastdocent, ONCO Zorg
onco voetzorg | onco handzorg | wondzorg | nagelzorg | huidzorg | oncozorg
Subtotaal: € 0,00
Steeds meer Nederlanders hebben moeite om een huisarts te vinden. Tijdens Live Actueel op 13 mei bespreken we of het overhevelen van huisartsentaken naar andere zorgverleners, zoals de podotherapeut bij partiële nagelresectie, kan helpen om de druk op huisartsen te verlichten. Een huisarts schuift aan om deze mogelijkheid te bespreken. Accreditatie is aangevraagd voor diverse zorgprofessionals. Deelname kost €28,50 inclusief certificaat en naslagwerk. In november volgt een verdiepende livestream voor huisartsen en verpleegkundig specialisten. Bekijk het volledige programma via de brochure: [flipsnack.com link].
Een vaccin tegen gordelroos kan het risico op dementie met 20% verlagen, blijkt uit onderzoek van Stanford University gepubliceerd in *Nature*. De studie analyseerde medische gegevens van 280.000 mensen uit Wales. Zij toonden aan dat gevaccineerden minder vaak dementie ontwikkelden in de zeven jaar na de prik. Opvallend is dat vrouwen meer baat hadden dan mannen. Dit is het eerste bewijs dat een vaccin mogelijk beschermt tegen dementie. Gezien de verwachte toename van dementiepatiënten en de hoge zorgkosten, kan dit vaccin een belangrijke rol spelen in preventie en ontlasting van de zorg. Verdere studies zijn nodig.
Vanaf januari 2026 worden 18 complexe behandelingen voor kanker en vaatziekten alleen uitgevoerd in ziekenhuizen die deze ingrepen vaak doen. Dit moet de kwaliteit van zorg verbeteren en de toegankelijkheid waarborgen. Tegelijkertijd blijft minder complexe zorg breed beschikbaar. Door samenwerking tussen ziekenhuizen wordt zorgpersoneel efficiënter ingezet. Patiënten moeten soms verder reizen voor specialistische zorg, maar controles kunnen vaak dichterbij plaatsvinden. Deze afspraken, gemaakt door zorgpartijen binnen het Integraal Zorgakkoord, zorgen voor een toekomstbestendige zorgstructuur waarin gespecialiseerde behandelingen worden geconcentreerd en basiszorg goed verspreid blijft over Nederland.
Het onderstaande artikel is van belang voor alle zorgcompetenties die werken met patiënten waarbij afwijkingen aan handen en/ of voeten een rol spelen.
Voetzorg+ bestaat 5 jaar en biedt een vakblad, nieuws, nascholingen en *Live Actueel*. Het initieert wetenschappelijke studies en ontwikkelt praktijkrichtlijnen. Met een Community-abonnement (€82,11 excl. btw/jaar) krijgen zorgverleners exclusieve content en kortingen. Voetzorg+ is erkend door NLQF, CRKBO en ProVoet en werkt met diverse partners samen.
Nociplastische pijn, erkend door de IASP in 2017, is een chronische pijnvorm zonder duidelijke weefselschade, vaak geassocieerd met fibromyalgie. Het wordt veroorzaakt door centrale sensitisatie, met symptomen zoals wijdverspreide pijn, vermoeidheid en overgevoeligheid voor prikkels. Behandeling omvat niet-farmacologische strategieën (fysiotherapie, mindfulness) en specifieke medicatie (bijv. antidepressiva). Voor medisch pedicures is een aangepaste aanpak cruciaal, gezien de gevoeligheid van patiënten. Multidisciplinaire samenwerking met pijnspecialisten en reumatologen is essentieel. In Nederland en België zijn gespecialiseerde zorgpaden beschikbaar. Meer onderzoek en betere behandelrichtlijnen kunnen de zorg voor deze patiënten verder verbeteren.
Het aantal huidkankerpatiënten in Nederland blijft stijgen, met jaarlijks bijna 75.000 nieuwe diagnoses. Dit legt een groeiende druk op de zorg, zowel qua capaciteit als kosten. Vooral basaalcelcarcinoom (BCC) en plaveiselcelcarcinoom (PCC) komen veel voor, terwijl melanoom gevaarlijker is en toeneemt, vooral bij ouderen. Innovaties zoals AI, immunotherapie en doelgerichte therapieën verbeteren de zorg, maar verhogen ook de kosten. Efficiëntere diagnostiek en behandelingen zijn nodig, evenals preventie om de stijging af te remmen. Onderzoek richt zich op risicogroepen en slimme technologieën voor vroege detectie en betere nazorg.
De FDA heeft Journavx (suzetrigine) goedgekeurd, een nieuw pijnstillend medicijn dat werkt via serotoninereceptoren. Oorspronkelijk onderzocht voor psychotische stoornissen, bleek het ook effectief tegen neuropathische en chronische pijn. In vergelijking met opioïden heeft Journavx een lager verslavingsrisico en minder bijwerkingen, maar de langetermijnveiligheid en kosteneffectiviteit moeten nog verder worden onderzocht. Het middel is nog niet beschikbaar in Europa en heeft beperkte indicaties. Ondanks deze onzekerheden biedt Journavx een veelbelovend alternatief voor bepaalde patiënten en kan het een belangrijke stap zijn naar veiligere pijnbehandelingen. Verdere onderzoeken zullen bepalen hoe groot de impact werkelijk zal zijn.
Voetzorg- en handzorgverleners spelen een cruciale rol bij patiënten met dermatomyositis door huidveranderingen te observeren, behandelen en adviseren over verzorging. Regelmatige controles helpen bij het vroegtijdig signaleren van complicaties zoals eelt, kloven en ontstekingen. Behandeling omvat hydratatie, beschermende crèmes en aangepaste schoenen of handschoenen. Educatie over zelfzorg, zoals veilige eeltverwijdering en voedingsadvies, is essentieel. Samenwerking met dermatologen, reumatologen en fysiotherapeuten draagt bij aan een optimale zorgaanpak. Door preventieve en gerichte zorg kunnen klachten verminderd en de huidgezondheid behouden worden.
Voetzorgverlening wordt vaak ondergewaardeerd terwijl gezonde, goed functionerende voeten essentieel zijn
Goed functionerende voeten essentieel zijn voor onze mobiliteit
Altijd wetenschappelijk geborgd!
Digitale + interactieve avondscholing door Mischa Nagel
Dinsdag 7 oktober van 19 tot 22 uur.gastdocent, ONCO Zorg
gastdocent, ONCO Zorg
Directie adviseur oncologie
Stuurgroep lid wetenschappelijk project naar de oudere voet.
Gerben Jansen is docent en spreker bij de opleidingen over dementie.
gastdocent
gastdocent
gastdocent
Docent Medische Basiskennis & Voeten, houding en beweging
Anesthesioloog/ Pijnspecialist
de oorspronkelijke opleiding OVV, MPO en OHV.
Onze ONCO-Zorgverleners zijn opgenomen in de ‘digitale verwijsgids kanker’ van IKNL en kunt u ook terugvinden op onze eigen patiëntenplatforms ONCO-Foot en ONCO-Hand.
Bent u kankerpatiënt? Dan kan uw behandelend arts of verpleegkundige u verwijzen naar een OVV voor een voetbehandeling. Zonder uw toestemming mag een OVV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de arts of verpleegkundige aan u meegegeven. Een OVV zet voetzorgtrajecten bij kankerpatiënten alleen in met toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige.
Toestemming van de patient
De oncologisch voetzorgverlener OVV behandelt oncologische cliënten die actief worden behandeld voor kanker uitsluitend na overleg en expliciete toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige. Deze toestemming wordt bij voorkeur schriftelijk vastgelegd. Wordt er telefonisch toestemming verkregen, dan dienen naam en functie van de toestemmingsverlener te worden vastgelegd, en te worden voorzien van datum en tijd.
Voor communicatie met aanpalende zorg is schriftelijke toestemming nodig van de cliënt.
Een OVV heeft een aanvullende opleiding gevolgd van zes theoriedagen en 2 praktijkdagen. De praktijk bestaat uit stages op een oncologieafdeling van een ziekenhuis. Daarna volgt een mondeling en schriftelijk examen.
Bijscholing
Een OVV is een ervaren en gediplomeerde voetzorgprofessional met minimaal drie jaar praktijkervaring. Zoals afgesproken met het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) volgt iedere OVV jaarlijks een verplichte nascholing. OVV’ers die niet aan hun jaarlijkse verplichtingen voldoen mogen zichzelf geen OVV meer noemen, de afkorting OVV is een vastgelegd merk en staat onder strikt toezicht.
Competenties
De belangrijkste competenties van een OVV’er zijn vastgelegd in een profiel (hier na te lezen).
Oncologisch voetzorgverleners beschikken over een deugdelijk praktijkplan waarmee de veiligheid van de patient en de zorgverlener gewaarborgd wordt.
Hierin zijn zaken opgenomen als het te voeren hygiënebeleid en te nemen infectiepreventie-maatregelen, maar ook aanwijzingen ten aanzien van het voeren van adequate cliëntenadministratie en bescherming van persoonsgegevens.
Ziekte
Indien de oncologisch voetzorgverlener OVV lijdt aan een besmettelijke ziekte, of op basis van de aanwezigheid van symptomen, zoals bijvoorbeeld koorts, het vermoeden kan hebben daaraan te lijden, zal deze géén voetzorgbehandeling uitvoeren bij oncologische cliënten, en zal nabijheid met deze cliënten worden vermeden totdat de ziekte voorbij is, dan wel geen besmettingsrisico meer oplevert voor de cliënt. Dit gaat zover als het afzeggen van behandelafspraken met oncologische cliënten.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
Ook kan de lichamelijke weerstand in een bepaalde periode van de behandeling laag zijn. Voor de voetzorgverlener is het van belang te weten wanneer zo’n periode zich voordoet, omdat bepaalde handelingen dan niet verricht mogen worden.
Het doel van oncologische voetzorg is de voeten van kankerpatiënten in een zo optimaal mogelijke conditie te brengen en te houden. Zo wordt de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van voetzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
Een OVV-behandeling kan bestaan uit: het verwijderen van pathologisch eelt, het dunner frezen van verdikte nagels, het reguleren van ingegroeide nagels en het repareren van gespleten nagels. Een ontspannende voet- en onderbeenmassage is ook mogelijk. Er wordt een speciale massagetechniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een OVV weet wanneer deze massage wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling, is elke vorm van massage contra-geïndiceerd.
Hand-voetsyndroom
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is het handvoetsyndroom. Mogelijke klachten zijn: blaren, infecties, jeuk, pijn of gevoeligheid, roodheid, een schilferende of vervellende huid of zwelling aan beide voeten tegelijkertijd. Als een OVV deze klachten signaleert, zal deze de behandelend specialist hiervan op de hoogte brengen.
Melden van behandeling
Bent u kankerpatiënt?
Dan is het van belang dat u een OVV laat weten of u onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste chemokuur of bestraling heeft plaatsgevonden en wie uw oncologisch behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een voetzorgtraject ondergaan. Een OVV kan overleg plegen met uw medisch specialist.
Naast een oncoloog bestaat het behandelteam meestal uit verpleegkundig specialisten, oncologie-verpleegkundigen en psychosociaal zorgverleners.
Goede communicatie is van groot belang, zowel met de patiënt als binnen het team en met ondersteunende zorgverleners. Voor het behandelteam is het belangrijk te weten dat zij kankerpatiënten met voetproblemen veilig kunnen verwijzen naar een OVV.
Doorverwijzing
Iemand bij wie kanker is geconstateerd, heeft vaak slecht nieuws te verwerken gekregen. Een OVV kan op een professionele manier omgaan met de emoties die hieruit voortkomen en u doorverwijzen naar een oncopsycholoog.
Verzekering
Vergoeding voor een aangeboden zorgtraject is in Nederland niet in de basisverzekering opgenomen. In sommige gevallen maken verzekeringsmaatschappijen gebruik van een coulanceregeling. De behandelend oncoloog dient dit schriftelijk aan te vragen en aan te geven dat extra voetzorg benodigd is.
Voordat een kankerpatiënt behandeld wordt, kan een OVV de voeten preventief screenen. Bij dit onderzoek worden de voeten gecontroleerd op aanwezigheid van huid- en voetproblemen, zoals mogelijke wondjes, schimmelinfecties of nagelaandoeningen. Eventuele waarnemingen kunnen belangrijk zijn voor de behandeling.
De huid en de nagels hebben een belangrijke signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar het oncologisch behandelteam. Een OVV kan hierin een belangrijke rol vervullen.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de voeten.
In 2012 heeft de Nederlandse “medische voet” -academie een educatief programma voor medisch voetzorgverleners opgezet. Het hoofddoel van het programma was om het bewustzijn van potentiële complicaties en screening te vergroten, patiënten de juiste begeleiding te geven en de voeten van kankerpatiënten in optimale conditie te brengen en te houden tijdens en na de behandeling. Deze inspanning is ook gericht op het stimuleren van de communicatie tussen de medisch voetzorgverleners en oncologieprofessionals.
Inmiddels (2018) zijn er in Nederland en Belgie een 300-tal Oncologisch Voetzorgverleners OVV opgeleid. Zij volgen elk jaar een verplichte nascholing en zijn zo op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen op het gebied van nieuwe anti-kankermedicatie en eventueel optredende voetproblemen.
OVV’ers zijn opgeleid door medisch specialisten, communicatiedeskundigen, een onco-psycholoog, een oncologie-verpleegkundige en ervaren OVV’ers.
Deze groep OVV’ers heeft samen met specialisten richtlijnen opgezet voor veilige voetverzorging bij kankerpatiënten. Dit zijn geen officiële richtlijnen, maar die zullen op basis hiervan worden geofficialiseerd.
Bent u kankerpatiënt? Dan kan uw behandelend arts of verpleegkundige u verwijzen naar een OHV voor een voetbehandeling. Zonder uw toestemming mag een OHV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de arts of verpleegkundige aan u meegegeven. Een OHV zet handzorgtrajecten bij kankerpatiënten alleen in met toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige.
Toestemming van de patient
De oncologisch handzorgverlener OHV behandelt oncologische cliënten die actief worden behandeld voor kanker uitsluitend na overleg en expliciete toestemming van de behandelend arts of verpleegkundige. Deze toestemming wordt bij voorkeur schriftelijk vastgelegd. Wordt er telefonisch toestemming verkregen, dan dienen naam en functie van de toestemmingsverlener te worden vastgelegd, en te worden voorzien van datum en tijd.
Voor communicatie met aanpalende zorg is schriftelijke toestemming nodig van de cliënt.
Een OHV heeft een aanvullende opleiding gevolgd van acht theoriedagen en 3 praktijkdagen. De praktijk bestaat uit stages op een oncologieafdeling van een ziekenhuis. Daarna volgt een mondeling en schriftelijk examen.
Bijscholing
Een OHV is een ervaren en gediplomeerde handzorgprofessional met minimaal drie jaar praktijkervaring. Zoals afgesproken met het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) volgt iedere OHV jaarlijks een verplichte nascholing. OHV’ers die niet aan hun jaarlijkse verplichtingen voldoen mogen zichzelf geen OHV meer noemen, de afkorting OHV is een vastgelegd merk en staat onder strikt toezicht.
Competenties
De belangrijkste competenties van een OHV’er zijn vastgelegd in een profiel (hier na te lezen).
Oncologisch handzorgverleners beschikken over een deugdelijk praktijkplan waarmee de veiligheid van de patient en de zorgverlener gewaarborgd wordt.
Hierin zijn zaken opgenomen als het te voeren hygiënebeleid en te nemen infectiepreventie-maatregelen, maar ook aanwijzingen ten aanzien van het voeren van adequate cliëntenadministratie en bescherming van persoonsgegevens.
Ziekte
Indien de oncologisch handzorgverlener OHV lijdt aan een besmettelijke ziekte, of op basis van de aanwezigheid van symptomen, zoals bijvoorbeeld koorts, het vermoeden kan hebben daaraan te lijden, zal deze géén handzorgbehandeling uitvoeren bij oncologische cliënten, en zal nabijheid met deze cliënten worden vermeden totdat de ziekte voorbij is, dan wel geen besmettingsrisico meer oplevert voor de cliënt. Dit gaat zover als het afzeggen van behandelafspraken met oncologische cliënten.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen en voeten. Voor gespecialiseerde voetzorg kijk op www.oncofoot.com.
Ook kan de lichamelijke weerstand in een bepaalde periode van de behandeling laag zijn. Voor de handzorgverlener is het van belang te weten wanneer zo’n periode zich voordoet, omdat bepaalde handelingen dan niet verricht mogen worden.
Het doel van oncologische handzorg is de handen van kankerpatiënten in een zo optimaal mogelijke conditie te brengen en te houden. Zo wordt de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van handzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen.
Een OHV-behandeling kan bestaan uit: het verzorgen van ontstoken weefsel rondom de nagel, het dunner vijlen van verdikte nagels en het repareren van gespleten nagels. Een ontspannende hand- en onderarmmassage is ook mogelijk. Er wordt een speciale massagetechniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een OHV weet wanneer deze massage wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling, is elke vorm van massage contra-geïndiceerd.
Hand-voetsyndroom
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is het handvoetsyndroom. Mogelijke klachten zijn: blaren, infecties, jeuk, pijn of gevoeligheid, roodheid, een schilferende of vervellende huid of zwelling aan beide handen tegelijkertijd. Als een OHV deze klachten signaleert, zal deze de behandelend specialist hiervan op de hoogte brengen.
Melden van behandeling, Bent u kankerpatiënt?
Dan is het van belang dat u een OHV laat weten of u onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste chemokuur of bestraling heeft plaatsgevonden en wie uw oncologisch behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een handzorgtraject ondergaan. Een OHV treedt altijd in overleg plegen met uw medisch specialist.
Naast een oncoloog bestaat het behandelteam meestal uit verpleegkundig specialisten, oncologie-verpleegkundigen en psychosociaal zorgverleners.
Goede communicatie is van groot belang, zowel met de patiënt als binnen het team en met ondersteunende zorgverleners. Voor het behandelteam is het belangrijk te weten dat zij kankerpatiënten met handproblemen veilig kunnen verwijzen naar een OHV.
Doorverwijzing
Iemand bij wie kanker is geconstateerd, heeft vaak slecht nieuws te verwerken gekregen. Een OHV kan op een professionele manier omgaan met de emoties die hieruit voortkomen en u doorverwijzen naar een oncopsycholoog.
Verzekering
Vergoeding voor een aangeboden zorgtraject is in Nederland niet in de basisverzekering opgenomen. In sommige gevallen maken verzekeringsmaatschappijen gebruik van een coulanceregeling. De behandelend oncoloog dient dit schriftelijk aan te vragen en aan te geven dat extra handzorg benodigd is.
Voordat een kankerpatiënt behandeld wordt, kan een OHV de handen preventief screenen. Bij dit onderzoek worden de handen gecontroleerd op aanwezigheid van huid- en handproblemen, zoals mogelijke wondjes, schimmelinfecties of nagelaandoeningen. Eventuele waarnemingen kunnen belangrijk zijn voor de behandeling.
De huid en de nagels hebben een belangrijke signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar het oncologisch behandelteam. Een OHV kan hierin een belangrijke rol vervullen.
Iemand die een behandeling voor de ziekte kanker ondergaat, kan te maken krijgen met bijwerkingen. Een behandeling met chemotherapie of doelgerichte therapie kan bijvoorbeeld bijwerkingen geven aan de nagels en huid van de handen.
In 2012 heeft de Nederlandse “medische voet” -academie een educatief programma voor medisch voetzorgverleners opgezet. Het hoofddoel van het programma was om het bewustzijn van potentiële complicaties en screening te vergroten, patiënten de juiste begeleiding te geven en de voeten van kankerpatiënten in optimale conditie te brengen en te houden tijdens en na de behandeling. Deze inspanning is ook gericht op het stimuleren van de communicatie tussen de medisch voetzorgverleners en oncologieprofessionals.
In november 2019 is de het educatief programma uitgebreid met een module oncologisch handzorgverlener OHV.