De Eettafel als Eerste Verdedigingslinie Tegen Parkinson

Twaalf porties per dag. Dat klinkt als veel, maar het valt mee. Een glas cola bij de lunch, een zakje chips voor de tv, een kant-en-klaarmaaltijd na een lange werkdag – voor je het weet zit je daar. En volgens nieuw onderzoek uit Shanghai kan dat je kans op Parkinson meer dan verdubbelen.

Het is verleidelijk om dit soort studies weg te wuiven. Weer zo’n voedingshype, denk je dan. Maar dit onderzoek heeft iets bijzonders: het volgde 43.000 mensen gedurende 26 jaar. Dat is geen momentopname, maar een levensloop.

Door: Mischa Nagel

Wat Ons Brein Verraadt

Dr. Xiang Gao van Fudan University keek niet naar de ziekte zelf, maar naar wat eraan voorafgaat. Parkinson begint namelijk niet met de bekende trillingen. Jaren eerder sluipen andere signalen binnen: slaapproblemen, constipatie, verlies van reukzin, depressieve gevoelens. Symptomen die je makkelijk toeschrijft aan stress of leeftijd. De mensen in het onderzoek die veel ultrabewerkte voeding aten, kregen 2,5 keer vaker drie of meer van deze vroege waarschuwingen.

Nederland Loopt Voorop (In De Verkeerde Richting)

Hier wordt het ongemakkelijk. Van alle Europese landen eten wij Nederlanders het meest ultrabewerkt. 61 procent van onze calorieën komt uit fabrieksvoeding. Ter vergelijking: in Italië is dat 20 procent.

Anne Lutgerink van het Voedingscentrum zegt het diplomatiek: “Van veel sterk bewerkte producten weten we al langere tijd dat ze vooral nadelige effecten hebben.” Maar de cijfers liegen niet. We koken nog maar 28 minuten per dag. Bijna vier op de tien Nederlanders geeft toe dat ze gewoon eten wat lekker is, zonder al te veel na te denken. Het problematische? 62 procent van ons weet niet eens wat ultrabewerkte voeding precies is. Terwijl 70 procent van wat we in de supermarkt kopen eronder valt.

België Gaat Tegendraads

Net over de grens denken ze daar anders over. Het Vlaams Instituut Gezond Leven heeft vorig jaar na twintig jaar hun voedingsdriehoek herzien. Voor het eerst staat er een aparte rode categorie: ultrabewerkte producten die je beter kunt mijden. “Ze zijn overbodig in een gezond voedingspatroon”, staat er keihard. Geen zachte formulering, geen ‘in matige mate’. Gewoon: niet doen. Die Belgische directheid lijkt te werken. Hun Parkinson-cijfers zijn weliswaar nog steeds zorgwekkend – 50.000 patiënten, mogelijk 150.000 in 2040 – maar hun voedingsbeleid loopt vooruit op het onze.

Kleine Porties, Grote Gevolgen

Wat telt als een portie ultrabewerkte voeding? Minder dan je denkt:

• Een glas frisdrank
• Een eetlepel ketchup
• Een klein zakje chips
• Een plak verpakt cake
• Een knakworst

Zet dat op een rijtje en je zit al snel aan tien porties per dag. Zonder dat je het doorhebt.

Het cynische? Deze producten zijn zo ontworpen dat je er meer van wilt. Zoals Bruno De Meulenaer van de UGent het zegt: “Je drinkt vlotter het sap van drie sinaasappels dan dat je drie sinaasappels na elkaar eet.” Het gaat om moeite. Als je niet hoeft te kauwen, eet je meer.

Wat Er Mis Gaat In Je Darmen

De link met Parkinson loopt via je darmen. Daar leven miljarden bacteriën die sterk worden beïnvloed door wat je eet. Bij Parkinson-patiënten ziet die samenstelling er anders uit dan bij gezonde mensen.

Ultrabewerkte voeding verstoort die balans. Minder vezels betekent minder voeding voor de goede bacteriën. Meer additieven kunnen ontstekingen veroorzaken. En via de darm-hersenas beïnvloedt dat je brein.

Het mooie? Die bacteriën reageren snel op veranderingen. Begin je anders te eten, dan merken zij dat binnen dagen.

Koffie Als Medicijn

Niet alle nieuws is slecht. Finse onderzoekers ontdekten dat drie tot vijf koppen koffie per dag je kans op Parkinson met 65 procent verlaagt. Gewone koffie, geen fancy versies met siropen.

Ook flavonoïden helpen: bessen, appels, groene thee, zelfs rode wijn. En kurkuma met zwarte peper. Simpele ingrediënten die je waarschijnlijk al in huis hebt.

De Nuance

Niet alle bewerkte voeding is duivels. Recent onderzoek in The Lancet toonde aan dat brood en ontbijtgranen juist beschermend kunnen werken. Het gaat om de totale voedingswaarde, niet alleen om de mate van bewerking.

Het probleem zit bij de extremen: bewerkt vlees, frisdrank, snacks vol met toevoegingen die je thuis nooit zou gebruiken. Daar zit het echte risico.

Wat Nu?

“Parkinson is ongeneeslijk maar kiezen voor minder bewerkte voedingsmiddelen kan een goede strategie zijn voor hersengezondheid.

De Parkinson Vereniging werkt aan een anti-inflammatoir dieet speciaal voor Nederlandse patiënten. Resultaten worden dit jaar verwacht. Maar waarom wachten?

Begin klein: kook een keer extra en vries porties in.

Het gaat niet om perfectie. Het gaat om bewustwording. Want tussen je 30e en 60e wordt de basis gelegd voor hoe je brein ouder wordt.

Die keuze maak je drie keer per dag. Aan de eettafel.

Dit artikel is gebaseerd op onderzoek gepubliceerd in Neurology, aangevuld met gegevens van het Voedingscentrum, Vlaams Instituut Gezond Leven en de Parkinson Vereniging Nederland.