Nagelbijten door stress, zenuwen of omdat het routine is: voor veel mensen is het een gewoonte waar ze van af willen. Nagelbijten is vaak een onbewuste gewoonte. De vingers zitten al in of bij de mond voordat men het in de gaten heeft. In dat geval is bewustwording van het nagelbijten een eerste stap bij het afleren ervan. In medische termen wordt nagelbijten ook wel onychophagie genoemd. Hoewel onychofagie een medische aandoening is en gepaard gaat met een slechtere gezondheid, zijn er geen richtlijnen voor beoordeling of behandeling.

Door: Marly Kleeven (OHV i.o.) met Mischa Nagel

Schade aan de nagel en infectie

Nagelbijten lijkt onschuldig maar kan ernstige gevolgen hebben. Soms is het bijtgedrag zo ernstig dat de nagels ernstig beschadigd worden, net als het hyponichium, de nagelriemen en de nagelwallen. Bacteriën en schimmels krijgen makkelijker de kans om te infecteren. Dergelijke infecties zijn complex en het duurt vaak lang om deze genezen.

Prevalentie

Onychofagie is een veel voorkomende aandoening die 20-30% van de bevolking en alle leeftijdsgroepen treft. Het aantal nagelbijters stijgt. Er zijn Europese studies waaruit blijkt dat een op de vier mensen weleens op nagels bijt. En onder jongeren tussen de 21 en 25 is een verdubbeling zichtbaar. Het kan leiden tot aanzienlijke psychosociale problemen, een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven en complicaties veroorzaken met betrekking tot zowel de nagelunit als de mondholte. Omdat onychofagie een uitdagende aandoening is om te behandelen, moet een multidisciplinaire aanpak worden gevolgd

Het stoppen met nagelbijten is geen makkelijke opgave. Aangeleerd gedrag is soms moeilijk af te leren. Als mensen vanwege spanningen en stress nagellbijten is het wegnemen van de oorzaak wellicht de sleutel het nagelbijten te stoppen.  Daar is professionele hulp bij nodig.

Onychofagie zou een informatief klinisch symptoom kunnen zijn voor artsen die op verschillende gebieden werkzaam zijn, met name op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Ondanks het gebrek aan wetenschappelijke literatuur kunnen artsen de vingernagels patiënten uit eigen beweging controleren. Het vaststellen van onychofagie kan dienen als waardevolle klinische informatie en helpen een therapeutische dialoog met de patiënt tot stand te brengen. Het hebben van zichtbaar afgebeten nagels kan zowel de patiënt als de arts vertellen dat passende therapie uitkomst kan brengen.

Korte nagels kun je niet afbijten 

Goede nagelzorg is van belang. Er zijn in Nederland geen medisch handzorgverleners zoals die er wel zijn in de voetzorg. Daardoor ontbreekt het aan in de praktijk bewezen producten die de nagel niet beschadigen maar wel een effect hebben op het bijten zelf. Nagels vijlen ipv knippen is een goede zorgtip. Op deze manier blijven er geen haakjes achter of onafgewerkte hoekjes die weer uitnodigen tot bijten. Vijl de nagels kort want korte nagels daar valt weinig te halen met bijten.

Stoppen met nagelbijten wordt makkelijker als de volgende criteria meegenomen worden in het advies

• Gebruik geen pleisters om de nagels af te plakken, deze maken de huid en de nagels week, gebruik in plaats daarvan Soft Foam Bandage, verkrijgbaar in de apotheek. Dit kan zelfs voorgeschreven worden door de huisarts en dan wordt het door de verzekering vergoed. Soft Bandage plakt niet aan de huid en is lucht doorlatend.Begin bij één nagel waarop de patiënt niet mag bijten.  Probeer dat langzaam door te laten voeren naar de andere nagels
• Houd altijd een nagelvijl bij de hand. Probeer vervolgens velletjes niet meer af te bijten, maar weg te vijlen
• De nagel oliën bevordert de vochtbalans van de nagel en vermindert de kans op beschadigingen en infectie. Olie die hiervoor gebruikt kan worden zijn o.a. :olijfolie, daddi oil
• Gebruik werkhandschoenen bij nagelbijten als de patiënt veel met de handen in de tuin/aarde werkt
• Gebruik werkhandschoenen aan bij nagelbijten als de patiënt veel met dieren in contact staat
• Is nagelbijten een uiting van iemand die een periode van zware stress doormaakt. Zorg via de huisarts dat er een psycholoog of psychotherapeut wordt ingeschakeld.

Bron

Halteh, P., Scher, R. K., & Lipner, S. R. (2017). Onychophagia: A nail-biting conundrum for physicians. Journal of Dermatological Treatment, 28(2), 166–172. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09546634.2016.1200711

Lesinskiene S, Pociute K, Dervinyte-Bongarzoni A, Kinciniene O. Onychophagia as a clinical symptom: A pilot study of physicians and literature review. Sci Prog. 2021 Oct;104(4):368504211050288. doi: 10.1177/00368504211050288. PMID: 34874802; PMCID: PMC10373863.