Een doorbraak in de sportcardiologie toont aan dat het vrouwelijk hart fundamenteel anders reageert op intensieve training dan het mannelijk hart. Deze bevindingen hebben belangrijke gevolgen voor de medische begeleiding van vrouwelijke topsporters in Nederland en België.

Bron: UMC Amsterdam

Historische Bevindingen uit Nederland

Na vijf jaar onderzoek blijkt dat een vrouwelijke topsporter wel wijdere hartkamers krijgt, maar in tegenstelling tot een man geen dikkere hartspier. Dit baanbrekende onderzoek van Amsterdam UMC, uitgevoerd in samenwerking met NOC*NSF, heeft meer dan 600 Nederlandse topsporters onderzocht en levert voor het eerst genderspecifieke inzichten op.

De kernbevindingen:

• Vrouwelijke topsporters: Vooral verwijding van hartkamers, beperkte verdikking van hartspier
• Mannelijke topsporters: Zowel verwijding als verdikking van de hartspier
• Cruciale implicatie: Een verdikte hartspier is normaal bij mannelijke topsporters, maar bij vrouwen kan dit wijzen op een hartziekte

Waarom Dit Revolutionair Is

“Een vrouw is geen kleine man. Je moet een consult doen op basis van vrouwendata, niet op mannendata”, stelt Harald Jørstad, sportcardioloog van Amsterdam UMC. Tot nu toe was de overgrote meerderheid van al het hartonderzoek bij sporters gericht op de anatomie van de man.

De risico’s van deze kenniskloof:

• Misdiagnoses bij vrouwelijke atletes
• Gezonde vrouwelijke sportharten onterecht als ziek bestempeld
• Hartziekten bij vrouwen over het hoofd gezien
• Onnodige stopzetting van sportcarrières

Belgische Expertise Bevestigt Bevindingen

De afdeling cardiologie van het Jessa ziekenhuis in Hasselt bevestigt de Nederlandse bevindingen: “De veranderingen aan het vrouwelijk hart manifesteren zich vooral bij duursporters. Bij krachtsporten, zoals gewichtheffen, zijn de veranderingen minder uitgesproken.”

“Hoe beter we begrijpen wat ‘normale’ aanpassingen zijn aan een vrouwelijk topsporthart, hoe beter we beslissingen kunnen nemen over de gezondheid en verdere carrière van een atlete.”

Sport-Specifieke Verschillen Ontdekt

Het onderzoek toont niet alleen genderverschillen, maar ook discipline-specifieke aanpassingen:

Duursporters (wielrensters, marathonloopsters):

• Grootste hartkamers
• Meeste hartspiermassa

Krachtsporters (turnsters, gewichthefsters):

• Minder uitgesproken hartveranderingen
• Kleinere hartkamers dan duursporters

Opmerkelijke Beschermende Effecten

Een verrassende bevinding: “Vrouwelijke topsporters lopen tot 6 keer minder risico op hartritmestoornissen en plots overlijden dan hun mannelijke tegenhangers”. Overlijden aan hartproblemen tijdens inspanning overkomt mannen negen keer vaker dan vrouwen.

Deze bevinding opent nieuwe onderzoeksmogelijkheden naar beschermende factoren die mogelijk ook mannelijke atleten ten goede kunnen komen.

Praktische Gevolgen voor de Sportwereld

Voor Sportartsen:

• Genderspecifieke referentiewaarden noodzakelijk
• Herziene screeningprotocollen voor vrouwelijke atletes
• Betere differentatie tussen gezonde aanpassingen en pathologie

Voor Vrouwelijke Atletes:

• Verbeterde medische begeleiding
• Minder kans op verkeerde diagnoses
• Betere bescherming tegen onherkenbare hartziekten

De Timing is Cruciaal

Op de Olympische Spelen van Parijs was de man-vrouwverhouding voor het eerst nagenoeg gelijk. Vrouwen worden ook sneller beter in sport ten opzichte van mannen. Er wordt meer gevraagd van het vrouwelijk sporthart dan ooit. Nu hebben we voor het eerst een moderne standaard voor vrouwen.”

Succes in de Praktijk

Het Nederlandse onderzoeksprogramma heeft al concrete resultaten opgeleverd: zeker tien topsporters konden, onder intensieve begeleiding, actief blijven op het hoogste niveau ondanks een hartziekte waarbij vroeger geadviseerd zou zijn om te stoppen.

Blik op de Toekomst

Het onderzoek markeert een keerpunt in de sportcardiologie. Voor het eerst hebben artsen in Nederland en België genderspecifieke richtlijnen om vrouwelijke topsporters optimaal te begeleiden – van professioneel tot recreatief niveau.

Vervolgonderzoek richt zich op:

• Hormonale invloeden op hartaanpassingen
• Beschermende mechanismen bij vrouwen
• Vertaling naar recreatieve sporters

Belangrijke Boodschap

Voor alle vrouwelijke atletes geldt: sport blijft gezond en veilig, maar medische begeleiding moet genderspecifiek zijn. Deze kennis helpt artsen om beter te bepalen of een hart normale sportgerelateerde veranderingen ondergaat of dat verder onderzoek naar een mogelijke hartziekte nodig is.

Bronnen:

• Amsterdam UMC (2025). Hart van vrouwelijke topsporters past zich anders aan dan dat van mannelijke topsporters
• NOS (2025). Doorbraak in hartonderzoek: vrouwenhart verandert anders door topsport dan mannenhart
• VRT NWS (2025). Vrouwenhart reageert anders op topsport dan mannelijk hart
• Hartcentrum Hasselt (2025). Sportcardiologie